“Tôm, Cua, Cá, Nai, Bầu, Gà”, khoảng chục người mặc áo dài truyền thống ngồi quây quần chung quanh hàng bầu cua cá cọp, ồn ào.
Dưới một màn hình tv với tiếng hát của chương trình Thúy Nga, một cháu bé đặt 1 đôla vào con tôm, hy vọng sau khi lắc lên thì cháu ấy sẽ được may mắn trúng thưởng.
Trong khi đó thì một số gia đình người Mỹ đang chú trọng vào cá cược những đồng Đôla của họ vào đội banh Texans vào Chủ Nhật hôm đó, còn gia đình Mỹ này thì dồn đống tiền của họ vào bàn bầu cua cá cọp trong ngày Tết Nguyên Đán của một buổi chiều chủ Nhật mưa tầm tả để tiển năm con Rồng.
Mỹ Vân chia sẻ: “Khi Tết về, gia đình xum vầy và cùng nhau gói bánh. Tết Nguyên Đán có hoa, trái cây và bánh tét bánh chưng truyền thống - lễ hội tưng bừng không như Tết Tây.
Một số người còn gọi là Tết Trung Hoa, Tết nguyên đán năm nay đánh dấu ngày đầu năm của năm Ất Tỵ đối với nhiều cộng đồng gốc Á Châu, trong đó có cộng đồng người Việt Nam, một cộng đồng đã xây dựng và lớn mạnh tại Houston trong 50 năm qua. Houston và phụ cận là một nơi có dân số người gốc Việt đứng hàng thứ hai trên nước Mỹ với con số phỏng đoán là 143,000 người.
Thành phố tổ chức những ngày hội Tết Nguyên Đán, miễn phí vào ngày mùng 1 tháng 2 Tây lịch, với các gian hàng dân gian và chợ Tết ban đêm, có các đoàn lân biểu diễn chung quanh thành phố và tại Trung Tâm văn hóa Á Châu Texas, Chùa Ông Bổn, Viên Thông Tự và nhiều nơi khác. Tết vẫn là những ngày truyền thống khởi sướng từ gia đình, để chuẩn bị đón một năm mới thịnh vượng.
Giỏ Trái Cây Hoàn Hảo
Trong tiệm bán trái cây nhiệt đới của cô Linda trên đường Bellaire, những hàng trái cây, hoa vàng và những dây lòng đèn đỏ trên kệ trong khi người mua sắm lướt qua nhau, những trái thanh long, bưởi và xoài gần như rớt ra ngoài giỏ của họ.
Chủ nhân Linda Nguyễn vẫy tay chào đám đông người với cái áo khoát màu hồng sáng cùng với nụ cười rạng rỡ, chỉ tay vào hàng trái cây có giỏ trái cây truyền thống Tết mà cô đã gói sẵn - cam cỡ nắm tay, quất, thanh long, nửa tá các loại xoài và tất cả được gói bằng miếng dán màu đỏ và nhãn vàng chúc khách hàng một năm mới hạnh phúc.
“Chúc mừng năm mới,” cô chủ nói cùng một khách hàng quen thuộc một tay thì xách đầy túi và tay kia cầm ly nước mía.
Cửa hàng trái cây của Nguyễn, một mặt hàng chủ lực của Asiatown trên đường Bellaire, đã phục vụ cộng đồng từ năm 2017, với các loại trái cây và đồ uống gợi nhớ như trái cây Á Châu chikoo và một loại nước uống quen thuộc đó là nước mía. Trước đây cô cũng đã có sự ảnh hưởng tại Houston, có lần cùng với người bạn trong nhà hàng Thái Lan, trong khi đoán loại xoài trong món xôi của cô, chủ nhân đã nhận diện ra cô và nói, “dĩ nhiên, cô biết loại trái cây, vì cô chính là Linda!”
Trong tám năm ngắn ngủi, cô đã có những khách hàng thường xuyên, một số người Việt Nam, những người di cư khác như người Nam và Đông Á, cũng đến với cô ấy để lưu giữ những kỷ niệm về quê hương. Trong mùa cao điểm, Linda đã tiêu thụ hàng trăm bó mía mỗi tuần. Tại tiệm hằng năm trong dịp trình diễn múa lân, cô chia sẻ truyền thống với các khách hàng không phải người Việt và các thành viên của cộng đồng.
Nguyễn nói, “Nhiều người bạn của tôi không phải là người Việt Nam đến và thưởng thức chương trình và am hiểu được: Những lồng đèn đỏ này là gì? Nó có nghĩa gì? Những gì bạn không nên làm những ngày đầu năm?”
Nguyễn lấy trái cây của mình trực tiếp từ Việt Nam hoặc từ Mexico, California, Florida và thậm trí cả những người trồng tại địa phương ở Texas. Là người mua sĩ trái cây, Nguyễn thu thập thêm hàng tồn kho trước Tết Nguyên Đán để dự đoán nhu cầu cần thiết, nhưng thời gian của ngày lễ, rơi vào mùa đông và thời tiết thay đổi mạnh do biến đổi khí hậu, khiến việc cung cấp mọi thứ mà một gia đình Việt cần cho giỏ trái cây truyền thống thêm khó khăn.
Một số nhà cung cấp của Nguyễn trồng trên đất nông nghiệp bị phá hủy bởi các vụ cháy rừng Eaton và Hughes ở California, kiến sản phẩm cô dự trữ đắt hơn do nhu cầu cao trong mùa. Năm nay cô không có nguồn nào từ Grenada khi cơn bão Beryl quét sạch một phần lớn nguồn cung xuất khẩu của họ. Cherimoya, hay táo đường, có giá cao hơn tới 20% cho mỗi pound tại cửa hàng của cô ấy trong năm nay do một mùa đông khắc nghiệt.
Những khách hàng tìm kiếm mua những trái mãng cầu to ở tiệm của Linda để có trong giỏ trái cây của họ. Nguyễn nói, “Họ cần có cho bằng được, dù khó khăn như thế nào, cho nên thay vì mua các quả lớn, họ mua thay vào các quả nhỏ cho có trong giỏ trái cây hay trong mâm.”
Tìm Kiếm Trên Facebook và Bữa Tiệc Gia Đình
Tại nhà của Trang Hà ở khu Tây Nam Houston, các khay mì, cánh gà, xoài Thái và cơm chiên bao phủ mọi mặt của nhà bếp. Căn phòng đi chuyển trong những tia sáng rực rỡ, với các gia đình được trang trí bằng các màu đỏ, đỏ tươi và vàng, tìm trên thị trường Facebook nguồn cung ứng quần áo truyền thống, nơi các thành viên cộng đồng mạng đặt hàng buôn bán trên mạng từ Việt Nam. Trong những ngày trước Tết Nguyên Đán, các nhóm trên mạng xã hội lướt qua các trang mạng người mua bán để tìm áo dài phù hợp hoàn hảo.
Một nhóm Facebook, có tên gọi là Người Việt Houston, có hơn 143,000 thành viên, trang họ quảng cáo các doanh nghiệp địa phương hoặc bán quần áo hoặc thực phẩm hướng dẫn đến các sự kiện lớn như Tết Nguyên Đán.
Nhiều người bán bánh tét. Được làm từ gạo nếp, đậu xanh và thịt heo, bánh mặn cần có bàn tay khéo léo để gói chiếc bánh trong lá chuối và nấu trong nước sôi lên đến 12 tiếng đồng hồ.
Trên sàn phòng khách, những người phụ nữ ngồi trên một tấm bạt màu xanh với những chén nguyên liệu gói bánh tét với bàn tay chuyên nghiệp. Lấy một cái chén nhựa màu hồng dành cho trẻ em được tô điểm bằng các nàng công chúa Disney, Mỹ Vân múc hỗn hợp gạo từ một cái chén. Một người bạn trong bếp lại tiếp tục trộn thêm nhân trong cái chảo nằm trên bếp.
Vân nói, “Niềm vui khi cầm chiếc bánh tét mà tôi tự gói khiến tôi nhớ đến quê nhà của mình và cách bà và mẹ tôi thường gói cho chúng tôi ăn. Đó là một kỷ niệm mà tôi không thể quên.”
Gia Đình, Thức Ăn và Đức Tin
Giáo dân tại Giáo Xứ Lavang ở Houston bắt đầu chuẩn bị cho Tết Nguyên Đán trước ba tháng để bảo đảm cho sự cung cấp đủ bánh tét kịp thời, ông Ngô Tuyên, chủ tịch hội đồng giáo dân cho biết.
Giáo xứ, được thành lập năm 1985, kỷ niệm 40 năm phục vụ giáo dân Việt Nam trong năm nay, và ông Ngô cho biết thêm lễ kỷ niệm lớn như thế này cung cấp một mô hình để bảo tồn văn hoá.
“Những người trẻ tuổi ở đây, những người Mỹ gốc Việt, thế hệ thứ hai sinh ra ở đây có thể không biết nhiều như chúng tôi, nhưng chúng tôi cố gắng dạy họ về tất cả các truyền thống.”
Với hơn 3.000 gia đình tại Giáo Xứ Lavang, có ba thánh lễ ngày Chủ Nhật hằng tuần, riêng ngày Chủ Nhật trước Tết Nguyên Đán, nhà thờ đã bán hết hàng trăm chiếc bánh tét ngay sau thánh lễ đầu tiên vào lúc 7 giờ sáng.
Ngay sau khi các gia đình rời khỏi thánh lễ cuối cùng trong ngày vào khoảng 12 giờ trưa, các giáo dân chọn các bàn ăn bên ngoài nhà thờ, bước qua những vũng nước mưa để tìm chậu hoa cúc hoàn hảo với những nhánh hoa may mắn là tám hoặc chín bông hoa. Trong khi cúc vạn thọ vàng theo truyền thống lấp đầy các ngôi nhà Việt Nam, hầu hết các gia đình ở Houston hiện nay đều dựa vào hoa cúc bản địa Texas đáng tin cậy hơn để mang lại may mắn cho ngôi nhà của họ.
Một số người mê tín, ông Ngô nói, sẽ không quét dọn nhà của họ vào ngày Tết Nguyên Đán để không “quét đi vận may.” Những người khác không cắt tóc vì sợ nó sẽ “cắt đứt vận may.” Họ khuyến khích mời một người đặc biệt đến nhà của họ với tư cách là vị khách đầu tiên của họ để báo hiệu chào đón một năm mới.
Vào đêm giao thừa của năm và Thứ Bẩy đầu tiên của năm mới, Giáo Xứ Lavang tổ chức một thánh lễ đặc biệt, ngay sau thánh lễ truyền thống đầu năm, các khay được đặt trên bàn thánh với những cuộn giấy cỡ ngón tay, mỗi cuộn giấy trong đó có những câu trích đoạn từ Kinh Thánh. Các gia đình bước lên bàn thánh nhận các câu Kinh Thánh, ông Ngô nói đại diện cho sự chỉ đạo của Thiên Chúa cho mỗi người trong suốt năm.
“Mọi người mang về dán những câu đó lên trên lò sưởi ở nhà, đây là một sự nhắc nhở họ rằng, hãy xem Kinh Thánh nói gì với bạn. Chúa bảo bạn hãy rộng lượng với người lớn tuổi hoặc làm những việc tốt cho mọi người,” ông Ngô nói.
Các thánh lễ trong dịp đầu năm tại nhà thờ chủ yếu xoay quanh lòng biết ơn đối với tổ tiên và ông bà của họ. Cho thánh lễ Tết Nguyên Đán, nhà thờ lập thêm một bàn thờ phụ để thắp hương cho tổ tiên, và linh mục tặng quà cho các cụ cao niên từ 80 đến 100 tuổi.
Trong khi hội đồng liên tôn của cộng đồng người Việt Nam có thể bao gồm từ không tôn giáo đến Phật giáo đến Kitô giáo, nhiều người chia sẻ thú vui trò chơi của Tết Nguyên Đán như bầu cua cá cọp, Giáo Xứ Lavang tổ chức sau thánh lễ.
“Đối với người Việt Nam, hay thường gọi là người Việt, chúng tôi là những người của thế hệ đầu tiên đến đây, và chúng tôi luôn yêu truyền thống của chúng tôi, thực phẩm và truyền thống phong phú của chúng tôi, và chúng tôi muốn những người trẻ tuổi của chúng tôi tiếp tục có truyền thống đó và tiếp tục tiến lên, bởi vì đó là một truyền thống tốt. Để giúp mọi người gần gũi với gia đình của họ và giúp đỡ lẫn nhau.” ông Ngô nói.
Hillary Ma là tác giả của bài viết này và kèm theo các bản dịch.
